همانطور که می دانید یکی از راه‌هایی که پژوهشگران از طریق آن می‌توانند نتایج تحقیقات و مشاهدات خود را نشر دهند، انتشار مقالات علمی است. به‌منظور انتشار مقاله در یک مجله علمی، توجه به برخی کیفیات ضرورت است. موضوع باید کاملا مرتبط باشد، پژوهش باید دارای کیفیت باشد و گزارش باید به‌خوبی نوشته شده باشد. ما در این بخش به ۱۰ گام مهم در اصول نگارش مقاله می پردازیم که می‌تواند به محققان در آماده سازی گزارش‌های علمی خوب کمک کند.
-
گام ۱: هدف مقاله را تعیین کنید.
تعیین هدف مشخص و روشن موجب آسان‌تر شدن نگارش مقاله می‌شود. عدم تعیین هدف یا تعریف اهداف متعدد می‌تواند مانعی در فرایند نگارش باشد، چون کار دستیابی به کیفیات متن خوب نظیر شفافیت، موجز بودن و توالی منطقی را سخت‌تر می‌سازد. هدف پژوهش زمانی روشن‌تر خواهد بود که آن را به‌صورت یک سؤال مطرح کنیم. برای مثال، اخیراً با افزایش مشاهده تعداد موارد میکروسفالی، پژوهشگران سؤالات زیر را طرح کردند: آیا میان میکروسفالی و عفونت ناشی از ویروس زیکا رابطه وجود دارد؟ آیا این یک رابطه علت و معلولی است؟ امروزه شواهد نیرومندی بر پایه گزارش‌های علمی وجود دارد که رابطه میان میکروسفالی و عفونت ویروسی یک رابطه علّی است.
-
گام ۲: مجله‌ای را که می‌خواهید مقاله‌تان را ارسال خواهید کرد انتخاب نمایید.
مجلات علمی زیادی در زمینه‌های مختلف دانش وجود دارد. همچنین در میان آنها بر اساس تأثیری که بر جامعه علمی دارند سلسله‌مراتب وجود دارد. معیارهای بسیاری بر این سلسله‌مراتب تأثیر می‌گذارند؛ نظیر شاخص‌‌بندی مجله در پایگاه‌داده‌های کتاب‌شناسی معتبر، تعداد استنادهای صورت گرفته به مجله و زبان انتشار. آگاه بودن از این معیارها امکان انتخاب بهتر را میسر می‌سازد. بااین‌حال، در مجلات معتبری که بیشترین جستجو را از سوی نویسندگان داشته‌اند، نسبت عدم پذیرش بالاتر است. بهنگام انتخاب مجله بایستی این مسئله را در نظر بگیریم. یک مجله معتبر متوسط نیز می‌تواند امکان دسترسی به مخاطب هدف مطلوب را فراهم آورد.
-
گام ۳: برای خودتان دستورالعمل‌هایی فراهم آورید که در نگارش مقاله به شما کمک کند.
پس از انتخاب مجله‌ای که می‌خواهید مقاله‌تان را ارسال کنید، گام بعدی این است که این دستورالعمل‌ها را برای نویسندگان مقاله بخوانید. خوب است که مسائل جاری مجله منتخب را اعتبارسنجی کنید تا مشخصات مقالاتی را که انتشار یافته‌اند را بفهمید. علاوه بر این، دستورالعمل‌های گزارش‌دهی بسیاری وجود دارد که می‌توان از آن به‌عنوان مرجع استفاده کرد، و نیز منابع متعدد نظیر مقالات و کتاب‌هایی وجود دارد که برای از میان بردن شک و تردید و اجتناب از آماد نویسی غیرضروری می‌توانید از آنها بهره بگیرید.
-
گام ۴: ساختار مقاله را بنویسید.
هر نوع ارتباطی اعم از شفاهی یا کتبی دارای دنباله منطقی است. این ارتباط می‌تواند با یک مقدمه، توسعه موضوع و نتیجه‌گیری شکل بگیرد. نتیجه‌گیری پاسخ نویسنده به سؤال تحقیق است که باید پاسخ داده شود. بسیاری از مجلات تقسیم‌بندی متفاوتی را برای قالب IMRD متن (مقدمه، روش‌ها، نتایج و بحث) اتخاذ می‌کنند. ویراستاران و بسیاری از خوانندگان معتقدند که استانداردسازی چهارقسمتی مفیدتر است، چون امکان درک بهتر و تجزیه و تحلیل متن را فراهم می‌آورد. هر قسمت از دست‌نوشت اولیه مقاله باید حاوی اطلاعات مورد نیاز باشد تا خواننده بتواند آنچه را که انجام شده است بفهمد و از کفایت و اعتبار نتیجه‌گیری نویسندگان اطمینان یابد. دستورالعمل‌ها را در شکل ۲ مشاهده کنید.
-
گام ۵: سایر بخش‌های متن را تکمیل کنید.
علاوه بر تهیه مقاله در قالب IMRD، مطالبات دیگری نیز از سوی ویراستاران مجله وجود دارد که از آن جمله می‌توان به فهرست مراجع همه مطالب استناد شده در متون، چکیده، عنوان مقاله و نام نویسندگان را ذکر کرد. برای هر یک از این جنبه‌ها، دستورالعمل‌هایی وجود دارد که باید دنبال شود. به‌عنوان مثال، فهرست نمی‌تواند از سی مرجع تجاوز کند و چکیده باید حداکثر ۱۵۰ کلمه داشته باشد. بررسی این موارد و محدودیت‌های دیگر در دستورالعمل‌های نویسندگان مجله منتخب حائز اهمیت است و در صورت عدم دسترسی به این دستورالعمل‌ها، به جستجوی راهنماهای نگارش علمی بپردازید.
گام ۶: متن را بارها بازبینی کنید.
هدف از تصحیح و غلط‌گیری این است که اطمینان حاصل شود که کلمات به‌کاررفته در مقاله، قصد نویسنده گزارش را به‌درستی می‌رساند. معمولاً انجام بررسی و بازبینی‌های بیشتر ضروری است. اهداف دیگر تصحیح و غلط‌گیری عبارت‌اند از: تأیید اعداد، رفع اشتباهات دستور زبان، حذف تکرارها و حذف هر چیز غیرضروری. نویسنده آمریکایی مارک تواین (۱۸۳۵-۱۹۱۰) سه قاعده را برای نگارش خوب ضروری می‌دانست: «اول، مرور؛ دوم، مرور؛ و سوم، مرور.» برای اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع شکل ۳ را ببینید.
-
گام ۷: از درستی مقاله به لحاظ روش‌شناختی اطمینان یابید.
نویسنده‌ای که قصد ارسال مقاله به مجله را دارد باید بداند که این متن ارزیابی خواهد شد و در فضای مجلات علمی رقابت خواهد کرد؛ بنابراین، تهیه متن باکیفیت بسیار مهم است تا اینکه شانس موفقیت بیشتر شود. این بدان معناست که نویسندگان باید متنی تولید کنند که به سؤال روش‌شناختی احتمالی پاسخی درخور داشته باشد. مقاله توسط کارشناسان سختگیر ارزیابی خواهد شد، که غالباً خواهان آن سطح از کمال هستند که گاهی خود نیز قادر به دستیابی به آن نیستند. آماده‌سازی متن برای این نوع ارزیابی بسیار اساسی است. با توجه به تعداد بالای مقالاتی که قرار است خوانندگان بخوانند تا خودشان را به‌روز کنند، لذا تنها آن دسته از متونی که روشن و مجوز باشند خواهند توانست که توجه آنان را به خود جلب کنند. نمونه‌خوان‌ها و ویراستاران به‌عنوان نماینده خوانندگان و در سطح گسترده‌تر به‌عنوان نمایندگان جامعه علمی عمل می‌کنند و وظیفه دارند که فقط اجازه انتشار مقالات باکیفیت را بدهند.
گام ۸: از عدم وجود ایرادات نگارشی اطمینان یابید.
خوانایی جزو مسئولیت‌های نویسنده مقاله است. پس از بازبینی متن و گرفتن پیشنهاد همکاران و کارشناسان فن، یک راه خوب برای اطمینان از عدم وجود ایراد در متن این است که متن مورد نظر به یک متخصص زبان ارسال کنید. کسی را انتخاب کنید که به شما در زمینه دستور زبان و نگارش مقاله کمک کند، اما تغییری در سبک نگارشی ایجاد نکند. اگر این شخص نقش قابل توجهی در نگارش مقاله ایفا کرده باشد، به نویسندگان توصیه می‌کنیم که نام آن شخص را در بخش تقدیر و تشکر بیاورند. شخص مورد نظر باید با ذکر نامش در بخش تقدیر و تشکر موافقت کند.
-
گام ۹: مقاله را برای انتشار ارسال کنید.
به نویسندگان پیشنهاد می‌کنیم که قبل از ارسال مقاله، یک‌بار دیگر دستورالعمل‌های مربوط به نویسندگان را بخوانند و جدیدترین شماره مجله منتخب را بررسی کنند. از موارد درخواست شده در دستورالعمل دقیقاً پیروی کنید، حتی اگر دلایل درخواست‌های صورت گرفته در دستورالعمل‌ها را درک نکرده باشید. به‌این‌ترتیب، با کارکنان مجله همکاری خواهید کرد. ارسال دست‌نوشت اولیه مقاله که مطابق با قوانین مجله نباشد، موجب ایجاد تأخیر در روند کار خواهد شد و در بسیاری از موارد منجر به عدم پذیرش مقاله خواهد گردید. وب‌سایت مجله حاوی دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه ارسال فایل‌ها و نوع مدارکی است که لازم برای ارسال مقاله لازم است.
وقتی ویراستاری مقاله‌ای را دریافت می‌کند، آن را برای متخصصان خبره- که خودش ویراستار را هم شامل می‌شود- ارسال می‌کند تا مقاله ارزیابی گردد. متن توسط متخصصانی که در موضوع تحقیق و روش متخصص هستند ارزیابی می‌شود. ازآنجاکه این دو شرط معمولاً در یک فرد یافت نمی‌شود و هدف کاهش ذهن‌گرایی در ارزیابی است، لذا افراد بیشتری متن را ارزیابی خواهند کرد تا توصیه‌هایی را به ویراستار ارائه دهند. در صورت امکان، دست‌نوشت اولیه مقاله باید بهبود بیشتری یابد. این جوهره روند بررسی همکار است که توسط معتبرترین مجلات در جامعه علمی اتخاذ شده است.
-
گام ۱۰: با ویراستاران و بازبین‌ها کنار بیایید.
بعد از ارسال مقاله، نویسنده باید منتظر تصمیم مجله در خصوص پذیرش یا رد آن باشد. این می‌تواند به‌زودی اتفاق بیفتد، یا هفته‌ها و یا حتی ماه‌ها طول بکشد. در موارد تأخیر طولانی، نویسنده می‌تواند برای ویراستار پیام ارسال کند و جویای پیشرفت ارزیابی گردد. در صورت پذیرش، نویسنده باید مقاله را با پیشنهاد‌های بازبین‌ها مطابق سازد. اگر مقاله رد شود، نویسنده باید آرام بماند. ویراستاران و بازبین‌ها انسان هستند و نسبت به نقشی که در هنگام تصمیم‌گیری در مورد آینده یک مقاله ایفا می‌کنند بسیار توجه می‌کنند. آنها ممکن است اشتباه کنند، اما بندرت اشتباهشان را قبول می‌کنند. مشکل این است که برای همه مقالات ارسالی در مجله جا وجود ندارد. عدم پذیرش ممکن است همیشه به دلیل قضاوت ارزشی در مورد کیفیت متن نباشد. از درخواست اطلاعات اضافی از ویراستار خودداری کنید، چون به‌ندرت اطلاعات ارائه می‌شود. چه باید کرد؟ شاید مجله دیگری بتواند آن را بپذیرد. نویسندگان باتجربه با مشکلات مشابهی روبرو بوده اند. هر چه زودتر مجله دیگری را امتحان کنید. قبل از این کار، متن را بازبینی کنید و تمام پیشنهاد‌ها مربوطه را که ویراستار ارسال کرده است را در مقاله لحاظ کنید؛ و موفق باشید.
در این بخش به تفضیل به ۱۰ گام مهم در نگارش مقاله پرداختیم. نگارش مقاله و ترجمه مقاله دو بخش جدای ناپذیر در اصلول نگارش مقاله است. در صورتی که قصد ترجمه مقاله خود را دارید با ما در مهام ترجمه در تماس باشید.